Τρίτη 2 Αυγούστου 2011

Η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή τών Γουλών

Οικοδομικά λείψανα της Μέσης Νεολιθικής Περιόδου, από τον προϊστορικό οικισμό της θέσης Βαρεμένοι Γουλών, Δήμου Σερβίων, Ν. Κοζάνης (ανασκαφή 2001)
Το 1985 εγκαινιάζεται η νεώτερη αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου. Περιλαμβάνει εντοπισμό των χώρων κατά μήκος της όχθης της λίμνης και ανασκαφική έρευνα. Όλες οι αρχαιολογικές θέσεις πλήττονται από τα νερά της λίμνης, με αποτέλεσμα τη διάβρωση τους που τις πιο πολλές φορές είναι ολοκληρωτική. Η επιφανειακή έρευνα της περιοχής που πλήττεται από τα νερά της τεχνητής λίμνης έφερε στο φως μεγάλο αριθμό αρχαιολογικών χώρων των προϊστορικών και των ιστορικών χρόνων, που προσεγγίζουν τους 100. Ανασκαφικά ερευνήθηκαν 9 θέσεις οικισμών και 10 θέσεις νεκροταφείων. Στόχος της έρευνας είναι η διάσωση των στοιχείων που συνθέτουν τον πολιτισμό της κοιλάδας και η μελέτη και προβολή της ιστορίας της περιοχής, με αρχή της την Αρχαιότερη Νεολιθική Περίοδο. Θεωρούμε την έρευνα ιδιαίτερης σημασίας και για το σωστικό της χαρακτήρα, αλλά και για το γεγονός ότι συνδέεται με ένα σημαντικό γεωγραφικό χώρο, διαχρονικό πέρασμα πολιτιστικών στοιχείων και φυλετικών ομάδων.
Τη γενική αυτή διατύπωση επιβεβαιώνουν τα σημαντικά ευρήματα που έφερε στο φως η μέχρι τώρα αρχαιολογική έρευνα. Μεταξύ των προοπτικών της έρευνας είναι η ολοκλήρωση του σωστικού έργου και η μελέτη και προβολή του πολιτισμού του Αλιάκμονα, που κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός διαχρονικά.

Κατά το 2001 πραγματοποιήθηκε ανασκαφή στον προϊστορικό οικισμό της θέσης Βαρεμένοι Γουλών, Δήμου Σερβίων. Η θέση πλήττεται από τα νερά της λίμνης Πολυφύτου. Ερευνήθηκαν στρώματα των αρχών της Μέσης Νεολιθικής και των τελευταίων φάσεων της Αρχαιότερης Νεολιθικής. Ήρθαν στο φως κτίσματα της Μέσης Νεολιθικής και μία ταφή καύσης της Αρχαιότερης Νεολιθικής.


Η  μέχρι τώρα αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή έδιξε τα εξής:
. Δ.Δ. Γουλών, θέση Βαρεμένοι ή Νησί: Η θέση χρησιμοποιήθηκε για κατοίκηση κατά τη νεολιθική περίοδο (6500-3000 π.Χ.) και ως νεκροταφείο κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Ήρθαν στο φως κτίσματα της νεολιθικής εποχής καθώς και δύο ταφές καύσεων, οι οποίες βεβαιώνουν τη χρήση της πρακτικής της καύσης των νεκρών σε όλη τη διάρκεια της 6ης π.Χ. χιλιετίας.
3. Δ.Δ. Γουλών, θέση Τούρλα: Ανασκάφηκε διαβρωμένο νεκροταφείο της Μέσης Εποχής Χαλκού (2000-1600 π.Χ.). Ερευνήθηκαν 43 ταφές, κάποιες από τις οποίες ήταν κτερισμένες με ένα αγγείο ή λίγα κοσμήματα. Πρόκειται για ενταφιασμούς σε κιβωτιόσχημους τάφους ή πιθάρια και για δύο καύσεις.
4. Δ.Δ. Γουλών, θέση Ξερόλακκας ή Καμίνια: Ανασκάφηκαν δύο κλίβανοι, πιθανόν προϊστορικοί.

Συμπερασματικά:

Η κοιλάδα του μέσου ρου του Αλιάκμονα αποτελεί μια πυκνοκατοικημένη περιοχή ήδη από την Αρχαιότερη Νεολιθική και καθ’ όλη της διάρκεια των προϊστορικών χρόνων, ενώ η ανεύρεση ενός παλαιολιθικού χειροπέλεκυ στη γέφυρα Ρυμνίου ανάγει την κατοίκηση στην εποχή αυτή.

Το σύνολο των ευρημάτων τοποθετεί την περιοχή μεταξύ των σημαντικότερων αρχαιολογικών συνόλων του βορειοελλαδικού χώρου, ενώ η συνέχιση της έρευνας αναμένεται να συμβάλλει ουσιαστικά στη διαλεύκανση σειράς ζητημάτων της τοπικής και ευρύτερης προϊστορίας.-


Αρετή Χονδρογιάννη-Μετόκη
Αρχαιολόγος με βαθμό Α΄

Βιβλιογραφία:

Χονδρογιάννη Αρετή - Μετόκη, Αλιάκμων 2000-2002. Σωστική ανασκαφή σε δύο οικισμούς της Αρχαιότερης και Μέσης Νεολιθικής Περιόδου, ΑΕΜΘ 15, (υπό έκδοση), (2002).

Χονδρογιάννη Αρετή - Μετόκη, Από την έρευνα των νεκροταφείων στην κοιλάδα του μέσου ρου του Αλιάκμονα, Μνείας Χάριν, Τόμος στη Μνήμη Μαίρης Σιγανίδου, (1998), 287-311.

Χονδρογιάννη Αρετή - Μετόκη, Από την προϊστορική έρευνα στην κοιλάδα του μέσου ρου του Αλιάκμονα, Αρχαία Μακεδονία VI, τόμος 1, (1996), 241-258.

Χονδρογιάννη Αρετή - Μετόκη, Ν. Κοζάνης, Δήμος Σερβίων. θέση Βαρεμένοι, ΑΔ Χρονικά (υπό έκδοση), (2001).

Χονδρογιάννη Αρετή - Μετόκη, Από την έρευνα στην παραποτάμια-παραλίμνια περιοχή του Αλιάκμονα, ΑΕΜΘ 4,, (1990), 105-119.



Δεν υπάρχουν σχόλια: