Ταφικές πρακτικές της εποχής του χαλκού του νεκροταφείου στις Γούλες Κοζάνης

Αγγείο από τάφο του νεκροταφείου. Λεκανίδα με λαβές

Σημαντικά πορίσματα καταθέτει στη  διδακτορική της διατριβή η Χριστίνα Ζιώτα με τίτλο «Ταφικές πρακτικές και κοινωνίες της εποχής του χαλκού στη Δυτική Μακεδονία. Τα νεκροταφεία στην Κοιλάδα και τις Γούλες Κοζάνης». (2007). Η διατριβή, τα πιο σημαντικά σημεία της οποίας παρουσιάζουμε εδώ,  αναφέρεται στο νεκροταφείο στη θέση Τούρλα που ήρθε στην επιφάνεια από την ανασκαφή που έγινε στα πλαίσια της ΙΖ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων τον Δεκέμβρη του 1993. Οι αναλύσεις αναθρακολογικού υλικού έδειξαν ότι στα δάση της κοιλάδας του Αλιάκμονα με τις ήπιες κλιματολογικές συνθήκες κυριαρχούσε η βελανιδιά και το πεύκο. Κοντά στην Τούρλα και σε απόσταση 300 μ. ΝΔ έχει εντοπιστεί ένας αρχαιολογικός οικισμός της μέσης εποχής του Χαλκού, στον οποίο πιθανότατα ανήκε το νεκροταφείο. Ο χώρος αποτελεί πλέον τμήμα του πυθμένα της λίμνης. Το προϊστορικό νεκροταφείο  χρονολογείται στην ύστερη πρώιμη εποχή του Χαλκού, περί το 1700 π. Χ. Εξετάζεται το ανθρωπολογικό υλικό, οι διατροφικές συνήθειες του πληθυσμού, η ηλικία ταφής, το φύλο και η  διαδικασία ταφής.

Στο νεκροταφείο ερευνήθηκαν 53 τάφοι εκ των οποίων 14 κιβωτιόσχημοι και 24  πίθοι δηλ. ταφές στο εσωτερικό μεγάλων αγγείων. Οι περισσότερες ταφές ήταν κτερισμένες. Κοσμήματα, κεραμικά αγγεία, και εγχειρίδια από χαλκό, πέτρα ή οστά ήταν συνήθως τα κτερίσματα που βρέθηκαν στους τάφους.

Σε 11 ενταφιασμούς προσδιορίστηκε το φύλλο και ήταν κυρίως γυναίκες ηλικίας 30-40. Η χαμηλή παρουσία τερηδόνας στα δόντια τους δείχνει την περιορισμένη κατανάλωση αμυλούχων τροφών και φρούτων, ενώ περισσότερο εκτεταμένη εμφανίζεται η κατανάλωση κρέατος. Η απόλυτη χρονολόγηση του νεκροταφείου βασίζεται σε δυο δείγματα ανθρώπινων οστών, τα οποία υποβλήθηκαν σε ανάλυση σταθερών ισοτόπων του άνθρακα στο Εργαστήριο του Πανεπιστημίου της Αριζόνα με Accelerator mass Spectometry  και έδειξαν ότι ανήκουν σε μια εποχή περί το 1800 π. Χ.

Ολόκληρη η διατριβή της Χριστίνας Ζιώτα εδώ 

 Ακολουθούν εικόνες κεραμικής και κτερισμάτων από τα ευρήματα καθώς και κάποια σημαντικά σημεία της διατριβής.